Lezersbrief

Beste leraar,

Wat te doen met allochtone kleuters in je klas?

Zijn er problemen door allochtone kleuters? Hoe allochtone kleuters betrekken in het klasgebeuren? Dit zijn enkele vragen waarop ik een antwoord heb gezocht tijdens mijn onderzoek voor het vak Religie, Zingeving en Levensbeschouwing.

Het is niet altijd evident om allochtone kleuters goed en intensief te betrekken in het klasgebeuren. Meestal heeft deze moeilijkheid als oorzaak dat deze allochtone kleuters thuis een andere taal spreken. Nederlands is niet hun moedertaal, ze beheren het Nederlands dus niet voldoende om goed te functioneren in een kleuterklas. Ze begrijpen niet wat de kleuteronderwijzer(es) zegt waardoor ze de taken niet kunnen uitvoeren. Ze geraken achter in de klas en in hun ontwikkeling. Hierdoor worden ze dan misschien uitgesloten. 
Ook is het voor kinderen met een taalachterstand moeilijker om sociale contacten te leggen met leeftijdsgenootjes. Ze kunnen zich niet goed uitdrukken en dus kunnen ze geen of moeilijk contact maken. Allochtone kleuters hebben het moeilijk om hun gevoelens en gedachten te verwoorden, ze voelen zich onbegrepen en gaan dus makkelijker agressief of net heel ingetogen worden.

Wat je dan als kleuteronderwijzer(es) kan doen is heel ruim en uiteenlopend. Het hangt er vanaf hoe jij staat tegenover allochtone kleuters en wat jouw waarden en normen zijn. Er zijn verscheidene hulpmiddelen zodat allochtone kleuters meer betrokkenheid vertonen en om hun Nederlands wat op te krikken. 
Je kan als kleuteronderwijzer(es) gebruik maken van gebaren, symbolen en stappenplannen. Dit is voor de hand liggend in elke kleuterklas. Overal zie je symbolen en stappenplannen. En ook gebruikt de kleuteronderwijzer(es) dagelijks en vanzelfsprekend gebaren om haar opdrachten en instructies kracht bij te zetten. Maar als je hier net dat tikkeltje meer aandacht voor hebt, je gaat deze symbolen, stappenplannen en gebaren structureel en dagelijks gebruiken en je blijft ondertussen heel veel verwoorden, ook laat je de kleuters veel verwoorden. Dan kan je dit uitbouwen tot een hulpmiddel bij het ondersteunen van de allochtone kleuter in zijn integratie. 
Over andere culturen leren en vertellen mag je zeker niet vergeten als je allochtone kleuters wil helpen in hun integratie. Het is heel belangrijk om te leren over elkaars cultuur. Dit kan je doen aan de hand van prentenboeken. Er zijn verscheidene prentenboeken die gaan over andere landen en andere culturen maar ook over anders zijn en rasicme. Wat natuurlijk heel goed aansluit bij de allochtone kleuters in je klas. Zo kan je verder bouwen op deze verhalen en kan je een vertrouwensrelatie opbouwen. Hierdoor gaan de kleuters zich beter voelen en gaan ze meer spontaan verwoorden. 
Een ander initiatief is het houden van bv. een cultuurweek. Je werkt dan een hele week rond alle verschillende culturen en landen. Er kunnen ouders op bezoek komen die demonstraties geven en traditioneel voedsel meebrengen. De kleuters worden erg gewaardeerd, ze voelen zich veilig en gaan weer verder ontwikkelen en kunnen zich verder ontplooien.

Er zijn talloze organisaties die zich bezighouden met de integratie van de allochtone kleuter. Het is als kleuteronderwijzer(es) zeker belangrijk om ook hiervan op de hoogte te zijn. Je kan misschien samenwerken of kinderen en ouders doorverwijzen.

We moeten er natuurlijk rekening mee houden dat kinderen nu opgroeien in een multiculturele samenleving, wat zeer positief is. We zijn allemaal verschillend, iedereen is uniek. Geloofsovertuiging of huidskleur speelt geen rol, het is de persoon op zich die telt.

Katrien Parijs, studente Kleuteronderwijs aan de Katholieke Hogeschool Leuven, Heverlee

Allochtone kleuters maken kennis met Kerstmis - de babbeldoos

Op het internet ben ik nog een leuk artikeltje tegen gekomen over De babbeldoos.

De Babbeldoos is een organisatie die elke zaterdag een groep vijfjarige allochtone kleuters samenbrengt in het Turks-Belgisch Cultuur-, Hulp- en Ontmoetingscentrum.

Bij De Babbeldoos streven ze er voor om kinderen beter Nederlands te leren. Ze leren kinderen hier al spelend Nederlands. Ik heb geleerd dat het heel belangrijk is om kinderen op een leuke en speelse manier Nederlands te leren. Ze leren meer door te doen en te spelen.

Ook is het belangrijk om elkaars cultuur beter te leren kennen. Zo hebben deze kinderen op zaterdag 20 december 2008 kennis gemaakt met Kerstmis. Ze leerden wat de Christenen op deze feestdag vieren en ze maakten er ook zelf een feestje van.

Ook heb ik op de site van Heusen-Zolder, waar ik het vorige artikeltje had gevonden, ook nog een ander artikel gevonden over de babbeldoos.

Deze keer heeft de babbeldoos op 19 februari 2011 een gezond onbijt georganiseerd. Dit hebben ze samen met de wijkwerking en de gemeente gedaan.

De ouders waren natuurlijk ook heel welkom, deze mochten al het eten meebrengen. Zo leren de kinderen elkaars cultuur weer wat beter kennen. Met dit ontbijt wouden ze het project ‘al spelend Nederlands leren’ een extra impuls geven. Door het samen bereiden en verorberen van het ontbijt word er een bepaalde band gecreerd en gaat men moeten communiceren, wat dus goed is voor de taalontwikkeling. Een perfecte taalstimulans!


Bron: http://www.heusden-zolder.eu/default.aspx?p=1646

Taalniveau allochtone kleuters bedroevend laag

Het taalniveau van de allochtone kleuters was in 2007 en veel te laag.

Bijna één op vijf basisschoolleerlingen tussen 4 en 6 jaar oud was niet of nauwelijks aanspreekbaar in het Nederlands.

Dit artikel dateert van in 2007 en komt uit Nederland maar kan ook doorgetrokken worden naar het heden en België.

Ook nu zullen er nog steeds allochtone kleuters zijn waarvan het taalniveau te laag ligt. Misschien wat minder als toen, maar toch zullen er nog steeds enkele zijn.

Het moeilijke hieraan is, dat deze kinderen geen gecombineerde opdrachten verstaan. Zoals “pak je boekentas en ga in de rij staan” is al te moeilijk en onbegrijpbaar. Je kan het dan wel opsplitsen of uitbeelden of er een signaal voor maken maar dit is niet altijd praktisch haalbaar. Als leerkracht ga je vanzelf verschillende gecombineerde opdrachten verwoorden. Je kan en moet natuurlijk wel rekening houden met kinderen met een taalachterstand.

Hoe deze kinderen aan hun taalachterstand komen, heb ik ook kunnen lezen in dit artikel. Deze kinderen hebben vaak geen voortraject zoals kinderdagverblijf gevolgd.

Ook wordt er thuis niet of nauwelijks Nederlands gesproken.

Door hun taalachterstand kunnen deze kinderen ook minder makkelijk contact maken met andere kinderen wat hun sociale ontwikkeling dus ook vertraagt. Ze gaan niet zo makkelijk anderen aan spreken. Ook zijn ze veel onzekerder.

Op latere leeftijd hebben deze kinderen ook nog steeds een kleinere woordenschat.

Bron: http://www.elsevier.nl/web/Nieuws/Nederland/125437/Taalniveau-allochtone-kleuters-bedroevend-laag.htm

Turkse gewoonten

Op het internet ben ik nog een interessante scriptie tegengekomen.

Twee studentes hebben een jongetje in hun stageklas dat zich anders gedraagt dan andere kinderen.
Het jongetje heeft vaak ruzie en kan niet goed contact maken met anderen, ook al lijkt hij dit wel te willen. Door het gedrag van het jongetje zijn de studenten nieuwsgierig geworden naar waarom de jongen zich zo gedraagt en hoe je er als leerkracht het best mee om kan gaan. Ze zijn erachter gekomen dat het jongetje Turks is en daarom hebben ze de Turske gewoonten onderzocht. Ze dachten dat ze zo misschien te weten zouden komen of dit het gedrag van het jongetje verklaart.

Turkse ouders voelen zich erg betrokken bij het onderwijs. Dit lijkt soms anders vanwege het communicatieprobleem. Ze zijn actief en bewust bezig met hun eigen toekomst en met de toekomst van hun kinderen.
De communicatie tussen ouders en leraren wordt meestal beperkt gehouden. Nog complexer word de communicatie tussen ouder en leerkracht als het kind voor tolk moet fungeren. Het kind beheerst zijn moedertaal perfect en kan meestal ook ietwat Nederlands en zal dus als tolk moeten doorgaan, wat niet echt handig is als men het over het kind en zijn ontwikkeling wil hebben.
De moeders vinden de contacten met autochtonen wel belangrijk maar deze contacten zijn weer beperkt.

In de Turkse cultuur wordt het behouden van de eer heel belangrijk gevonden. Men vindt het belangrijk dat men beleefd is en het is niet de gewoonte om elkaar tegen te spreken.

Turkse kinderen verschillen onderling erg, net zoals de Nederlandse kinderen. Verschillend gedrag en verschillende persoonlijkheid. Je kan dus niet alle allochtone kleuters dezelfde manier beoordelen en helpen.

Als leerkracht is het dus belangrijk dat je je bewust ben van de verschillen en dat je er rekening mee houdt. Dit is niet gelijk aan discriminatie. Wel probeer je rekening te houden met elke individu en dus alle verschillen, en probeer je deze individuele mogelijkheden zo goed mogelijk te benutten.
Ook het verschil in waarden en normen speelt een belangrijke rol in de omgang met allochtone kinderen.
Je moet je goed bewust zijn van je eigen waarden en normen, voor een goede communicatie, maar ook moet je je bewust zijn van de waarden en normen in omgang van de Turkse en andere kleuters. Het is dus belangrijk om je visie ook te baseren op kennis.
Het is ook noodzakelijk om kinderen op jonge leeftijd voor te bereiden op de Multi-etnische samenleving dus je moet zeker ook eens leren over de verschillende culturen.

Bron: http://inwiki.pabo-inholland.nl/turkse_gewoonten

Lutgardisschool tegenover allochtone kleuters

Ik wou nog iets meer weten over hoe scholen omgaan met allochtone kleuters en hun integratie. Daarom heb ik enkele vragen per mail naar een school in Brussel gestuurd, namelijk Lutgardisschool te Etterbeek.

Wat ik geleerd heb uit de antwoorden van de kleuteronderwijzeressen van de Lutgardisschool is dat je zeker rekening moet houden voor elke kleuter en ook voor de cultuur en eigenheid van elke kleuter. Het is ook belangrijk om nadruk te leggen op de nederlandse taal en jezelf te ondersteunen met onder andere prenten, verhalen,... Ook werken met een klaspop is heel handig kom kleuters zelf (hun gevoelens) te laten verwoorden.

Wat me zeer zeker is bijgebleven is de zin "een andere godsdienst of andere huidskleur speelt geen rol, het is de persoon die telt".

Hieronder kan u de vragen en antwoorden lezen.

- Doen jullie als school iets speciaal om allochtone kleuters te helpen in hun integratie? bv. cultuurweek, samenwerking met bepaalde organisaties,...

We moeten altijd rekening houden met ieder kind op zich, zo gaat er ook steeds rekening gehouden worden met hun cultuur zoals het feest van 3 koningen is bij de spaanse gemeenschap een heel belangrijk feest, we werken hier ook rond tijdens deze week en krijgen bezoek van de 3 koningen in onze klas.  We zijn een Katholieke school dus we kunnen wel rekening houden en werken rond het suikerfeest, maar hier wordt minder aandacht aan gegeven, zeker nog bij de kleinste.  Zoals bij het thema moederdag wordt er wel eens gevraagd of de mama's in de klas willen komen koken (iets uit hun cultuur).

- Doen de kleuteronderwijzers iets speciaal om allochtone kleuters te helpen in hun integratie? bv. bepaalde boeken voorlezen, bepaalde thema's behandelen, iets met de ouders, nadruk leggen op taalontwikkeling,...

Er wordt steeds in alle activiteiten veel nadruk gelegd op de nederlandse taal om zoveel mogelijk begrippen aan te brengen bij de kinderen.  Natuurlijk moeten deze ook steeds ondersteund worden door verhaal, beeld, prenten, ...enz.  We hebben ook Toeka in onze klassen (vogel).  Deze klaspop helpt soms om gevoelens te laten uitdrukken of om te werken rond gevoelens in de klas.

- Zijn er problemen/moeilijkheden door de verschillende godsdiensten of huidskleuren op de school of in de klas?

Neen, want we werken rond kerstmis ook rond het kerstverhaal, maar steeds ook met de link naar de andere culturen.  Want we zijn allemaal verschillend, iedereen is uniek.  Iedereen heeft zijn eigen geloof.  Je moet er ook steeds rekening mee houden dat de kinderen tegenwoordig opgroeien in een multiculturele samenleving.  Een andere godsdienst of een andere huidskleur speelt geen rol, het is de persoon die telt.

Bron: Kleuteronderwijzeressen van Lutgardisschool te Etterbeek

Denderleeuws Taalbadje Nederlands geslaagd

In Denderleeuw komen er steeds meer allochtonen wonen. Hun kennis van het Nederlands is zeer belangrijk voor een vlotte integratie in de gemeente en het maatschappelijke leven.
Wat ik geleerd heb uit dit artikel, is dat voor ouders de talenkennis en integratie van de kinderen vaak een eerste stap is voor de inburgering. Het is dus belangrijk dat allochtone kinderen snel vertrouwd geraken met het Nederlands.
Als kinderen sneller Nederlands kunnen spreken, gaan ook hun ouders meer moeite doen. De kinderen aan meer Nederlands spreken tegen de ouders, gesprekken aan de schoolpoort, huiswerk, boekjes voorlezen noem maar op. Alles zal meer en meer in het Nederlands gebeuren.

Eind augustus heeft men in Denderleeuw voor de derde keer het project 'Spelenderwijs Nederlands leren' afgesloten. Bij dit project leren anderstalige kinderen op een leuke en speelse manier Nederlands.
In de gemeente Denderleeuw hebben 35 kinderen uit anderstalige gezinnen een week lang hun Nederlands geoefend in aanloop naar het nieuwe schooljaar. De kleuters waren met het meeste. De kinderen werden in vier groepen verdeeld, volgens taalniveau. Het taalniveau was redelijk hoog, bijna iedereen ging mistenst één jaar in Denderleeuw naar school.
Het project, ook wel taalbadje genoemd, komt voort uit het goede scholenoverleg. In de scholen uit Denderleeuw zitten er ongeveer 20 tot 30% kinderen uit anderstalige gezinnen. Het is dus zeker positief en handig dat men zo een taalbadje houdt net voor het schooljaar begint. Een zeer goed initiatief.


Bron: http://www.denderleeuw.be/nl/press/658/denderleeuws-taalbadje-nederlands-geslaagd.html

Vlaams Belang in nopjes over 'gelijk' in onderwijsbeleid

Op de site vandaag.be heb ik een artikel gevonden over het Gelijke OnderwijsKansenbeleid en Vlaams Belang.

Vlaams Belang wil al lang dat het Gelijke OnderwijsKansenbeleid afgeschaft wordt.
"Witte scholen wordt witter en zwarte zwarter. Het beleid werkt niet."
Ze zeggen dat integratie in het onderwijs, waarbij iedere school een beetje gekleurd is, een utopie, een droombeeld, illusie is.

Maar andere mensen in het veld zeggen dat een sociale mix een lovenswaardig doel is om na te schreven maar ook zij vragen zich af of het wel haalbaar is.
Zij zeggen wel dat het falen van beleid niet enkel te maken heeft met het onderwijs op zich maar ook met de mobiliteit, woonbeleid,... De allochtonen wonen meer in de steden, in concentratiebuurten en gaan dus ook hier naar school gaan. Autochtonen wonen meer in kleinere dorpen en gaan dan ook naar de gemeentelijke scholen. Er zijn altijd buurten zonder allochtonen of buurten waar amper autochtonen wonen.

Van Hecke, hoofd van het Katholiek onderwijs, wil een nieuw maatschappelijk debat openen en discussiëren over de verdere aanpak van het beleid.
Enerzijds is er de mogelijkheid om een evenwichtige mix te creëren tussen allochtonen en autochtone leerlingen op een school of men kan ook de concentratiescholen extra ondersteunen.

Er zijn dus verschillende mogelijkheden voor 'goed onderwijs'. Sommigen willen verschillende nationaliteiten mixen, anderen net niet. Allebei heeft het zijn voor- en nadelen.
Ik denk dat het positieve aan concentratiescholen is dat men zich beter kan focussen op de integratie van de leerlingen. Men kan dieper ingaan op hun cultuur en eigenheid. En men kan meer nadruk leggen op het Nederlands leren. Elke leerling is ongeveer gelijk.
Bij de gemixte scholen is volgens mij het voordeel dan weer de verscheidenheid aan nationaliteiten en culturen. Men kan ook van elkaar leren. De allochtone leerlingen gaan meer gestimuleerd worden om het Nederlands te leren. Ze gaan moeite moeten doen doordat hun mede-leerlingen Nederlands praten. Op de gemixte scholen kan men de allochtonen begeleiden in hun integratie door hen te laten leren van de Nederlandstalige leerlingen. Ze leren de taal, gewoontes,...

Bron: http://www.vandaag.be/binnenland/59171_vlaams-belang-in-nopjes-over-gelijk-in-onderwijsbeleid.html