Beter, breder en met meer kleur

Ik heb een tekst gelezen over het onderwijs voor kwetsbare leerlingen in Vlaanderen. De tekst is geschreven door Ferre Laevers, Kris Van den Branden en Marc Verlot.

Hier enkele nieuwe inzichten en interessante feiten die ik gelezen heb.
Sinds de onderwijsbevoegdheid bij de Vlaamse Gemeenschap ligt, is er in de Vlaamse scholen een onderwijskansenbeleid ontwikkeld dat gedurfd, vernieuwend en grensverleggend is.
Begin jaren '90 heeft het Steunpunt NT2 de omvang van het taalprobleem van kwetsbare leerlingen in kaart gebracht. Daarbij werd gefocust op de 'schoolse taalvaardigheid' van leerlingen.
Bij de overgang van het kleuteronderwijs naar het lager onderwijs was er een grote hoeveelheid allochtone kleuters die niet over voldoende taalvaardigheid beschikte. Bij een test bij de overgang van het lager naar het secundair onderwijs waren de problemen nog erger. Meer allochtone leerlingen zakten voor de test en ook autochtone leerlingen scoorde laag. Het schooltaalprobleem wordt dus met de jaren erger, zelf al spreken de leerlingen thuis Nederlands.
De essentie van het probleem gaat om een probleem van de school en niet om een probleem van bepaalde leerlingen. De taal die de school hanteert is zeer  complex verschilt in tal van aspecten van de taal die kinderen thuis hanteren. De taal in de school gaat over andere onderwerpen, er wordt op een andere manier gecommuniceerd en de taal wordt met een andere bedoeling gebruikt.
Na meerdere testen en diepere analyse is de conclusie dat vooral allochtone en autochtone leerlingen van een lage socio-economische afkomst het met de schoolse taal moeilijk hebben.
Er werd een visie- en methode-ontwikkeling ontwikkeld om de school beter in staat te stellen zijn leerlingen beter te ondersteunen bij het overbruggen van de taalkloof.

In de jaren '70 kwamen er steeds meer allochtone leerlingen, door de dekolonisatie en de arbeidsmigratie. Steeds meer leerlingen waren 'anders'. Ze spraken een andere taal, groeiden op met 'andere' overtuigingen en gewoontes. Ook hadden sommige een 'andere' godsdienst.
Dit stelde heel wat leerkrachten voor grote problemen.
Er kwam een meer cultuurgevoelige aanpak. In multiculturele scholen zouden migranten niet langer als een probleem gezien worden. Leerlingen leerden over elkaars culturele achtergronden, gewoonten, landen en overtuigingen. Ze probeerden de allochtone leerlingen meer te betrekken om zo hun schoolprestaties te verbeteren. De autochtone leerlingen zouden leren meer tolerant te zijn en meer begrip te tonen.
Soms ging men iets verder en maakte men plaats voor de moedertaal van de allochtone leerlingen. Maar meestal bleef het bij het leren over andere culturen.
Ik vindt het al heel goed dat men de allochtone leerlingen meer betrokken bij het onderwijs en dat de autochtone leerlingen meer leerden over de allochtonen en zo ook meer begrip en respect moesten en gingen tonen.
Het Steunpunt Nederlans als Tweede Taal, het Steunpunt Intercultureel Onderwijs en het Expertisecentrum Ervaringsgericht Onderwijs hebben ervoor gezorgd dat er een geïntegreerd ondersteuningsaanbod aan het onderwijsveld met betrekking tot gelijke onderwijskansen werd aangeboden.
Door het verhogen van de kwaliteit van het onderwijs worden ook de gelijke onderwijskansen verhoogt.

Het is dus belangrijk om zich in de plaats van de leerlingen te stellen, goed na te denken over hoe men iets gaat aanbrengen en het niveau van de leerlingen te bepalen. Ook is het belangrijk om iedereen te betrekken bij het onderwijs, zowel allochtone als autochtone leerlingen. En de leerlingen kunnen elkaar iets leren. De autochtone leerlingen kunnen van de allochtone leerlingen allerlei dingen bijleren over hun moederland, godsdienst en gewoontes. En omgekeerd natuurlijk ook.
Het is belangrijk dat iedereen gelijke kansen krijgt, ook in het onderwijs. De gelijke onderwijskansen zijn dus een heel belangrijk aandachtspunt in het (multicultureel)onderwijs.

Bron: Laevers, F., Van den Branden, K.,Verlot, M. (2004) Beter, breder en met meer kleur.